صنعت گردشگری در ایران از ظرفیتهای بسیار بالایی برای رشد و توسعه برخوردار است. بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، ایران رتبه دهم جاذبههای باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبههای طبیعی را در جهان دارا است .
مناطق شمالی
سواحل دریای خزر (کاسپین)، تالاب انزلی و ماسوله از دیدنیهای این ناحیه هستند. منطقه کوهستانی ماسوله در استان گیلان که حدود ۳۰ آبادی کوچک و بزرگ را دربردارد خانهها با استفاده از چوب و پنجرههای مشبک چوبی به صورت مشرف بر یکدیگر در دامنه کوه بنا شدهاند. از جمله جاذبههای طبیعی این ناحیه پارک جنگلی سی سنگان است که در شرق شهرستان نوشهر قرار دارد.
در این ناحیه جنگلی امکاناتی نظیر میز و نیمکتهای چوبی، سرویسهای بهداشتی، آلاچیق چوبی، اجاقهای آتش و چادرهایی جهت اسکان مسافران ساخته شدهاست که البته به نسبت انبوه مسافران ناکافی است. متأسفانه در این ناحیه به دلیل عدم فرهنگ صحیح استفاده از پارک و کارهایی نظیر روشن کردن آتش زیر درختان، کندن پوست درختان با چاقو، ریختن زباله و استفاده از تفنگهای ساچمهای محیط زیست تخریب میشود.
یکی دیگر ار جاذبههای برجسته طبیعی در شمال ایران پارک ملی گلستان است که بین گنبد کاووس و بجنورد قرار دارد. در این پارک همانند پارکهای ملی دیگر کشورها، منطقهای به بخش تفرجگاه اختصاص یافته که سالیانه صدها هزار نفر به آن وارد میشوند. تجمع بیش از اندازه توریستها در مراکز تفریحی این ناحیه سبب، آسیب رساندن به پوشش گیاهی و فرار و جابهجایی غیرعادی حیوانات میشود و آلودگیهای ایجاد میکند.
سواحل جنوبی ایران
کنارههای خلیج فارس و تنگه هرمز به دلیل آب و هوای گرم برای گذراندن اوقات فراغت به ویژه در فصل زمستان مناسب است. جنگلهای سحرآمیز حرا در سواحل بندرعباس که به هنگام مد تا نیمه به زیر آب میروند و هنگام جزر سر از آب بیرون میآورند از دیدنیهای این ناحیه است.
مناطق غرب و شمال غربی
ارتفاعات البرز و زاگرس در هنگام زمستان که پوشیده از برف است حوزههای ورزش زمستانی را تشکیل میدهند. در فصل تابستان دامنهها این ارتفاعات با آب و هوای معتدل، چشماندازهای طبیعی زیبا، آبشارها، چشمه سارها و غارهای طبیعی به نواحی جاذب تبدیل میشوند. دامنههای شاهو و آبیدر در کردستان و همچنین دامنههای سبلان و سهند در آذربایجان و مراغه، اردبیل و مشگینشهر منطقه دماوند در البرز و… از نواحی عمده جذب مسافر در فصل تابستان است. از حوزههای مهم ورزش زمستانی در ایران میتوان آبعلی، دیزین، شمشک و توچال را در ارتفاعات البرز نام برد. آبهای معدنی یکی از عوامل توسعهٔ گردشگری در هر ناحیه محسوب میشود. با نگاهی به نقشه پراکندگی چشمههای آب معدنی ملاحظه میکنیم که اکثر این چشمهها در مناطق فعال زمینشناسی چون مشگینشهر، سرعین، مراغه، لاریجان، آوج و … تمرکز یافتهاند.
اماکن مقدس مذهبی در ایران
مراکز و اماکن مقدس مذهبی مهمترین قطبهای جاذبه گردشگری را تشکیل میدهند. شهر مشهد به دلیل وجود بارگاه امام رضا (ع) مهمترین قطب مذهبی کشور است. همه ساله تعداد زیادی از زائران ایرانی و خارجی از کشورهای همسایه و مسلمان به این شهر سفر میکنند. در اطراف حرم مطهر نیز بناهای متعددی، چون صحن مسجد گوهرشاد و … وجود دارد که از نظر کاشی کاری، معماری و هنرهای تزئینی از جالبترین بناهای مذهبی اسلامی بهشمار میرود. بارگاه حضرت معصومه (ع) در شهر مذهبی قم، شاهزاده عبدالعظیم حسنی در شهر ری و شاهچراغ فرزند امام کاظم (ع) در شهر شیراز و بارگاه سید جلال الدین اشرف، برادر امام رضا در شهر آستانه اشرفیه نیز از جمله مراکز مهم گردشگری مذهبی ایران بهشمار میروند. در شهر مشهد به دلیل حجم میلیونی زائر در ایام تعطیل چون عید نوروز هتلها مراکز تفریحی و رستورانهای بسیاری در این شهر وجود دارد.
ابنیه و آثار تاریخی
استان فارس با بناهای و آثار باستانی قبل از تاریخ شامل سنگ نگارههای غار نشینان روستای دهمورد و بناهای باستانی چون تخت جمشید، نقش رستم و خرابههای استخر، تخت سلیمان، پاسارگاد (مقبره کوروش) و آسیابهای تاریخی روستای دهمورد بهمراه آتشکده و تپه چندین هزار ساله اش و آثار تاریخی پس اسلام چون مسجد و حمام و بازار وکیل شیراز، دروازه قرآن و آرامگاه حافظ و سعدی از قطبهای عمده گردشگری فرهنگی و تاریخی کشور محسوب و پایتخت فرهنگی ایران باستان میباشد. شهر اصفهان نیز با وجود میدان نقش جهان، عمارت عالی قاپو، مسجد امام خمینی ، مسجد شیخ لطفالله، بازار قیصریه، سی و سه پل، پل خواجو و کاخ چهل ستون گنجینهای از هنرهای گوناگون معماری، مینیاتور، کاشی کاری و حجاری را به وجود آوردهاست و به عنوان پایتخت فرهنگی ایران اسلامی شناخته میشود. استان کرمانشاه هم با وجود آثار تاریخی قبل از اسلام چون موزه پارینه سنگی، سنگنگاره آنوبانینی، سنگ نبشته بیستون (بزرگترین نبشته جهان)، طاق بستان، طاق گرا، معبد آناهیتا، تندیس هرکول، فرهادتراش تپه و شکارگاه و آثار تاریخی بعد از اسلام مثل کاروانسرای عباسی، تکیه معاون الملک، تکیه بیگلربیگی، مسجد شافعی، مسجد عمادالدوله، مسجد و حمام حاج شهبازخان، بزرگترین بازار سنتی خاورمیانه، معماری، آینه کاری، کاشی کاری، این استان را یکی قطبهای گردشگری فرهنگی، تاریخی ایران را به وجود آوردهاست.
سلفی با ایران
یک جوان میهن دوست تبریزی با مسافرت به تمام استان های کشور و گرفتن سلفی از مکانهای تاریخی آنها، این فیلم یک دقیقه ای را ساخته است.همین فعالیت های هنری ساده در فضای مجازی در شناخته شدن ایران و مناطق گردشگری آن و همچنین جذب توریسم اهمیت بسزایی دارد.