تاثیر چاقی بر ناباروری زنان!

چاقی می تواند بر میزان باروری زنان از طریق اختلالات قاعدگی و تخمک گذاری تاثیر منفی بگذارد. این اختلالات شامل سندرم تخمدان پلی کیستیک است که شایع ترین علت ناباروری زنان است و ۶ تا ۱۰ درصد از زنان در سن فرزندآوری را تحت تأثیر قرار می دهد.

ناباروری از سوی سازمان جهانی بهداشت به عنوان یکی از مهمترین مشکلات بهداشت عمومی مطرح است. مشکل ناباروری در تمام دنیا حدود ۱۵ درصد از زوجین سنین باروری را درگیر می کند و کیفیت زندگی و روابط زوجین و حتی سلامت روحی و روانی آنان را تحت تاثیر قرار می دهد. 

مطالعات متعددی نشان دادند افزایش وزن در زنان، با افزایش شیوع تخمدان پلی کیستیک، سیکل های قاعدگی نامرتب، نازایی، سقط و شکست در درمان های ناباروری و حتی مشکلات دوران بارداری مانند دیابت بارداری، پره اکلامپسی، جنین ماکروزوم و زایمان سزارین همراه است. چاقی با اختلال در تعادل هورمونی با تخمک گذاری نرمال تداخل داشته است و باعث ناباروری در زنان می شود. مطالعات نشان دادند با کاهش وزن، تخمـک گـذاری بهبـود مـی یابد.

چـاقی مفرط که بـا ممانعت از تخمک گذاری و ناباروری در زنـان همـراه اسـت و در صورت حاملگی تاثیر زیانبار بر سـلامت جنـین و مـادر مانند هیپــرلیپدمی، سندرم متابولیــک و دیابت بارداری دارد و همه این موارد بار اقتصادی، اجتماعی زیادی بر دوش مادر، خانواده و اجتماع می گذارد. عوارض جنینـی و نـوزادی ایجادشده بر اثر بیماری ها و دیابت بارداری مادر به دلیل چاقی بسیار گسترده و هزینه بر است. همزمان با افزایش نمایه توده بدنی پاسخ به درمان های ناباروری هم کم می شود و هزینه های تحمیلی برای درمان ناباروری در زنان چاق بسیار بالا می رود.

چاقی می‌تواند برمیزان باروری زنان از طریق اختلالات قاعدگی و تخمک گذاری تاثیر منفی بگذارد. اختلالاتی مانند PCO یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (تنبلی تخمدان ) که شایعترین علت ناباروریست، می‌تواند با تداخل در تعادل هورمونی، افزایش حجم چربی‌های مقاوم در بالاتنه که به راحتی ازبین نمی‌روند و افزایش چربی دور شکم و احشایی با ممانعت از تخمک گذاری نرمال در باروری اختلال ایجاد کرده و درصورت حاملگی نیز تاثیر زیانباری بر سلامت مادر و جنین داشته باشد.

برای افزایش احتمال باروری لازم است‌ وزن خود را مهار کرده، میزان چربی‌های جداری و احشایی را به حداقل برسانید. وقتی بدن‌ شما از نظر جسمی و روحی در آمادگی کامل باشد، میلتان به برقراری رابطه بیشتر افزایش یافته و احتمال باروری‌تان نیز بیشتر می‌شود.

داشتن اضافه وزن و چاقی می تواند تاثیر منفی بر قدرت باروری زنان داشته باشد، به طوری که احتمال ناباروری در زنان با اضافه وزن در حدود 27 درصد بیشتر از زنان با وزن معمولی است.

زنان دارای اضافه وزن و چاقی دچار اختلال در "محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تخمدان" هستند و غالباً از اختلالات قاعدگی و تخمک گذاری رنج می‌برند، همچنین میزان ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (تنبلی تخمدان) نیز در این زنان بالا می باشد، همه این عوامل می توانند منجر به ناباروری زنان ‌شوند.

مطالعات انجام شده نشان می دهند که افزایش وزن و چاقی در زنان منجر به بروز مشکلاتی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (تنبلی تخمدان)، سیکل قاعدگی نامنظم، اختلال در تخمک گذاری، سقط جنین و حتی مشکلات مربوط به ناباروری می شود.

تعادل هورمونی مناسب، چرخه‌ی قاعدگی را تنظیم می‌کند. خانم‌های دارای اضافه وزن و چاقی، دارای سطوح بالاتری از هورمونی به نام لپتین هستند که در بافت چربی تولید می‌شود. این هورمون می‌تواند تعادل هورمونی را مختل کرده و منجر به کاهش قدرت باروری و یا حتی ناباروری زنان شود.

اضافه وزن بیش از حد (به ویژه در صورت وجود چربی دور شکم)، باعث ایجاد مقاومت به انسولین می شود که در این صورت، بدن مجبور است انسولین بیشتری تولید کند تا سطح قند خون را در محدوده طبیعی حفظ کند و همچنین سطح گلوبولین اتصال دهنده هورمون جنسی (SHBG) را کاهش ‌دهد. در این شرایط، تنظیم هورمون‌های جنسی مانند آندروژن و استروژن نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد، این امر چرخه‌ی قاعدگی را نامنظم کرده که به نوبه‌ی خود باعث کاهش قدرت باروری می‌شود. 

همچنین به هم ریختن تنظیمات هورمونی ناشی از افزایش وزن، احتمال تخمک گذاری را کاهش داده و بنابراین می تواند منجر به بروز ناباروری شود.

بسیاری از خانم‌های دارای اضافه وزن و چاقی، ممکن است فرآیند تخمک گذاری را داشته باشند اما کیفیت تخمک‌هایی که تولید می‌کنند، پایین باشد. برای اثبات این امر می توان به این موضوع استناد کرد که در بین زنانی که تخمک گذاری می کنند، هر واحد افزایش BMI، احتمال باردار شدن طی 12 ماه را حدود 4٪ کاهش می‌دهد.

این بدان معناست که برای یک زن با BMI برابر با 35، احتمال بارداری در طی یک سال، ۲۷ درصد کمتر از یک زن با BMI طبیعی (بین 21 تا 29) بوده و برای یک زن با BMI برابر با 40، 43 درصد کمتر است.

در نتیجه می توان گفت احتمال باردار شدن زنانی کهBMI  بالای 27 دارند یک سوم زنان عادی می‌باشد.

همچنین در موارد اضافه وزن و چاقی، چربی‌ها به عنوان عضوی از غدد درون ریز عمل می‌کنند و در واقع بافت چربی تعدادی مولکول فعال زیستی، آزاد می‌کند که با چندین مسیر مولکولی مانند ایجاد مقاومت به انسولین، التهاب، فشار خون بالا، خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، انعقاد، تمایز تخمک و بلوغ ارتباط متقابل دارد. 

داشتن اضافه وزن، بر بارداری و سلامت جنین نیز تاثیر می گذارد. به طور مثال فشار خون بالا و دیابت بارداری در زنان چاق بیشتر است. همچنین در صورت وقوع بارداری در زنان دارای اضافه وزن، همچنان خطر سقط جنین وجود دارد، زیرا تحقیقات نشان داده است که چاقی بر روی لانه گزینی جنین و عملکرد لایه آندومتر رحم نیز تاثیر گذاشته و می تواند باعث افزایش احتمال سقط جنین شود.

احتمال تولد نوزاد زنده حاصل از IVF در زنان دچار اضافه وزن و چاقی، کمتر از زنانی ا‌ست که وزنشان در محدوده‌ی طبیعی قرار دارد.

از جمله عوارض و مشکلاتی که اضافه وزن در رابطه با کاهش قدرت باروری و ایجاد مشکلات ناباروری می تواند برای زنان به وجود آورد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش ضخامت لایه آندومتر و در نتیجه ایجاد اختلال در لانه گزینی جنین؛

• تشدید عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک (تنبلی تخمدان)؛

• ایجاد اختلالات هورمونی؛

• ایجاد اختلال در سیکل قاعدگی و فرآیند تخمک گذاری؛

• افزایش احتمال سقط جنین.

اضافه وزن در دوران بارداری می‌تواند خطر بروز مشکلات متعددی را در حاملگی افزایش دهد، مانند:

 دیابت بارداری: احتمال ابتلا به دیابت در دوران بارداری در زنانی که دچار چاقی هستند بیشتر از زنانی است که وزنی نرمال دارند.

 مسمومیت بارداری: در زنانی که دچار چاقی در بارداری هستند خطر بروز مشکل مسمومیت بارداری در آن‌ها بیشتر خواهد بود که مشخصه‌ی آن فشارخون بالا و علائمی از آسیب به سایر اندام‌های بدن (اغلب کلیه‌ها) می‌باشد.

 عفونت: زنانی که در دوران بارداری دچار چاقی می‌شوند، درخطر بالاتری از عفونت‌های مجاری ادراری قرار دارند. چاقی همچنین خطر ابتلا به عفونت پس از زایمان را افزایش می‌دهد، چه کودک به‌ طور طبیعی و یا به روش سزارین متولد شده باشد.

 بارداری معوق شده: چاقی موجب افزایش خطر اینکه بارداری تا بعد از زمان مقرر شده برای زایمان ادامه داشته باشد، می‌شود.

 مشکلاتی در حین زایمان: اعمال روش‌های القای زایمان در زنانی که دچار چاقی هستند رایج‌تر است. چاقی می‌تواند مانع از به کار بردن انواع خاصی از داروهای مسکن شود.

 سقط‌ جنین: چاقی در بارداری خطر سقط‌ جنین را افزایش می‌دهد.

-اگر در شش ماه پس از بارداری وزن خود را کاهش ندهید، انباشته شدن سلولیت و افزایش حجم چربی بطور دائم در بدن  را خواهید داشت. بهترین اقدام ورزش، رژیم مداوم و استفاده از تکنولوژی تنظیم چربی  و بازگرداندن متابولیسم به حالت طبیعی  است.