۰۶ شهريور ۱۳۹۷ - ۱۲:۱۴

فاجعه جدید در انتظار پل‌های تاریخی اصفهان

سی‌وسه پل در زمین فرو می‌رود!
کد خبر: ۱۹۷
تعداد نظرات: ۹ نظر

«گسترشِ فرایندِ پوک شدن خاک بسترِ پل‌ها همراه با فشار طبیعی حاصل از وزن سازه پل، عبور کنترل‌نشده گردشگران و عابران، تراژدی تخریب پل‌های اصفهان را ابتدا در بخش‌های غیرقابل رویت پل‌های تاریخی اصفهان فراهم کرده و وقوع یک فاجعه برای این آثار نفیس را قریب‌الوقوع می‌کند.»

به گزارش ایسنا، یکی از شاخصه‌های اصفهان و زیبایی‌هایش را پل‌های تاریخی این شهر می‌دانند، پل‌هایی که به واسطه‌ی طول عمرهای متفاوت‌شان با یکدیگر نمی‌توان آن‌ها را در یک رنج و زمان بررسی کرد، اما این دلیلی بر کاستن از درجه‌ی اهمیت‌شان نیست. هر چند مدتی است هر بار نام یکی از این پل‌ها بر سر زبان‌ها می‌افتد و هشدارهاست که از سوی دوستداران میراث فرهنگی و بعضا کارشناسان مطرح می‌شود، یک روز تعویض سنگ‌های کفِ پل «خواجو» را رو می‌کنند و یک بار به پیاده‌راه کردن «پل شهرستان» فکر می‌کنند و بار دیگر سراغ «سی‌وسه پل» می‌روند تا دهانه‌هایش را ببندند از «پل مارنان» و «پل چوبی» هم که دست‌کم در طول سال‌های گذشته حساسیت‌ها برای نوع حفاظت از آن‌ها که بگذریم، امروز حرف‌های دیگری در مورد وضعیت این پل‌های تاریخی مطرح می‌شود.

ایجاد ترک در نقاط مختلف سی‌وسه پل یکی از عواملی است که باعث بروز این حساسیت‌ها در درجه بالاتر شده است. حساسیتی که می‌توان نامش را «بلعیده شدن این پل‌های تاریخی در دل زمین» گذاشت!

هر چند شاید برخی افراد این حساسیت را به واسطه‌ی نبود اب در زاینده‌رود می‌دانند، اما به نظر می‌رسد این تنها دلیل برای فاجعه‌ای که به مرور در حال خوردنِ جانِ پل‌های تاریخی اصفهان است، نباشد.

ترک روی نقاط مختلف پیاده‌راه سی و سه پل به چشم می‌خورد،
اما هنوز آن‌قدرها که باید توجه‌ها را به خود جلب نکرده است!

حمید مظاهری تهرانی، رئیس پژوهشکده تخصصی «پنج اُ هفت» در اصفهان در گفت‌وگو با ایسنا با مطرح کردن این هشدار، از چگونگی فرآیند این اتفاق با مرور زمان صحبت می‌کند.

این مدرس دانشگاه نخست در توصیف وضعیت پل‌های تاریخی اصفهان می‌گوید: اصفهان شهر زایند رود و شهر پل‌های تاریخی متعدد و بی‌نظیر است، قدمت برخی از این پل‌ها مانند پل شهرستان به پیش از اسلام و دوره ساسانیان می‌رسد و پل‌های شگفت‌انگیزی مانند خواجو و سی‌وسه پل در دوره‌ی صفوی در آن بنا شده‌اند. سازه و بدنه اصلی این پل‌ها آجری است و مهندسی دقیقی  که تاق و قوس‌های متعددی را  بر پایه‌های قدرتمندی از سنگ و ساروج - ملات یا اندودی (روکش) آبدوست است که برای ادامه حیات و حفظ استحکام خود به طور دائمی به آب نیاز دارد و در نبود  آب به مرورترد و سست می‌شود و به عبارتی گیرش و استحکام خود را از دست می‌دهد - برای قرن‌ها استوار کرده است.

او از خصوصیات ساروج را به واسطه‌ی نوع ترکیبات خود و نحوه و فرایند ماهرانه عمل آوردن آن، در ذات خود قادر به تحمل دوره‌هایی از خشکی یا کم‌آبی می‌داند و می‌گوید: اساسا خشکسالی و خشک شدن رودخانه زاینده‌رود از همان دوره ساخت این پل ها در دوره صفوی نیز بسیار و تقریبا هر ساله اتفاق می‌افتاده است، به طوری‌که بسیاری از جشن‌های شهر اصفهان در هنگام شروع خشکی یا آغاز آبگیری زاینده‌رود برگزار می‌شدند. 

وی با بیان این‌که بسیاری از ترک‌ها و شکستگی‌های قابل مشاهده روی پل‌های تاریخی مانند سی‌وسه پل و خواجو  به علت  نشست و فرسودگی طبیعی مصالح به کار رفته در ساختار آن (آجر،گچ،کاشی،سنگ و ساروج) و البته فرو رفتن تدریجی جسم سنگین پل در بستر زیرین خود است، ادامه می‌دهد:‌ این عوارض حتی در صورت پر آب بودن دائمی زاینده‌رود نیز به مرور اتفاق می‌افتد، هر چند نباید فراموش کرد که اکثر پل‌های اصفهان و ایران  بر اساس مکان‌یابی دقیق و با اشراف کامل معماران بر مقدار سختی و میزان مقاومت جنس خاک بستر پل‌ها ساخته شده‌اند که این امر تضمین‌کننده طول عمر و ادامه حیات پل‌های اصفهان در طول این سال‌ها بوده است .

تشنگی پل‌خواجو با نبود آب در زاینده‌رود بیشتر به رخ کشیده می‌شود

مظاهری از دلایل پایین‌آمدنِ سطح آب‌های زیرزمینی دشت اصفهان و به ویژه بستر زیرین زاینده‌رود در آخرین حدِ خود و خشک‌شدن طولانی مدت زاینده‌رود را حفر چاه‌های بسیار عمیق در اصفهان برای تامین آب شرب و آبیاری فضای سبز گسترده شهر می‌داند و ادامه می‌دهد:‌ این خشکی باعث سستی و ضعف بی‌سابقه‌ای در لایه‌ی خاکی - سنگی پل‌های اصفهان شده است. در حال حاضر نیز گسترش این فرایند (پوک شدن خاک بستر) همراه با فشار طبیعی حاصل از وزن سازه پل و حتی انواع بارهای مازاد مانند آسفالت و سنگ فرش نادرست و عبور کنترل  نشده گردشگران و عابران وقوع یک فاجعه برای پل‌های تاریخی اصفهان را محتمل و حتی قریب‌الوقوع می‌کند.

این مدرس دانشگاه تاکید می‌کند: به همه این موارد باید نحوه‌ی غیراصولی و آسیب‌رسانِ نورپردازی پل‌های اصفهان که بر مبنای ایجاد حفره و تخریب در بدنه‌ی پل و کاشت نورافکن‌های بسیار بزرگ است را نیز اضافه کرد.

به گفته‌ی او، با سست‌شدن خاک و عبور از آستانه‌ی تحمل، نخست لایه‌ی سنگی- خاکی بستر پل و سپس در عمقی بیشتر از پی‌سازی سنگ و ساروجِ پل‌ها بر اثر بی‌آب و خشکی طولانی، و در نهایت با توجه به نیروی برشی وزن پل، در میان مدت احتمال شکست و فرونشست لایه‌ی خاکی زیرین پل و در نتیجه درهم شکستن کامل پل‌ها ایجاد می‌شود.

رئیس پژوهشکده تخصصی «پنج اُ هفت» در اصفهان، ایجاد حفره‌ای بسیار بزرگ در دل زمین با رخدادن این فرآیند را غیر ممکن نمی‌داند به حدی که فرورفتن پل در زمین دور با این اتفاق، دور از انتظار نمی‌داند.    

مظاهری، تراژدی تخریب پل‌های اصفهان را رویت ترک‌ها و شکاف‌ها یا کاشی‌های  فرو افتاده در بخش‌های مختلف آن که از قضا آسیب‌هایش با روش‌های حفاظت و مرمت علمی قابل درمان است، نمی‌داند، بلکه معتقد است: روند فرورفتن پل‌ها در دل زمین، دقیقا" در بخش‌های غیرقابل رویت پل‌ها و در زیرزمین در حال پیشروی و در حال وقوع است.

می‌توان گفت وضعیت امروز آثار تاریخی اصفهان را عباس مقتدایی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی اردیبهشت سال ۹۳ پیش‌بینی کرده بود، وقتی که در نطق میان دستور خود در مجلس شورای اسلامی، انتقاد شدیدی به وضعیت نامناسب رسیدگی به میراث فرهنگی وارد کرد و از رئیس‌جمهور خواست به این مساله به صورت جدی رسیدگی کند.

او در آن زمان به قاطعیت گفت: «آیا باید آثار بی‌نظیری چون پل خواجو، چهارباغ، مدرسه ابن‌سینا و عالی قاپو فرو بریزند تا اقدامی صورت گیرد یا علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد؟»

پروژه ساماندهی و مرمت پل خواجو در سال ۱۳۸۸

انتهای پیام

ارسال نظرات
انتشار نظرات حاوی توهین، افترا و نوشته شده با حروف (فینگلیش) ممکن نیست.
نظرات مخاطبان
انتشار یافته: ۹
در انتظار بررسی: ۰
اصفهان
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۵۶ - ۱۳۹۷/۱۱/۱۰
زنده بودن پلهای اصفهان وابسته به زنده بودن زاینده رود است.
زاینده رود رود زندگی است . اما امان از تنگ نظران .
قرار بود آب زاینده رود همیشه جاری باشد و به یزد زندگی بدهد اما با اجرای تونلهای 2 و 3 کوهرنگ این موضوع بایستی انجام میشد و قرار هم همین بود . آب زاینده رود برای شرب به یزد منتقل شد ( بنام شرب و به کام صنایع فولاد و کاشی و کشاورزی ) . در بالادست ( چهارمحال و بختیاری ) آب را با پمپ و لوله به بالای تپه ها منتقل کردند و باغهای گردو و بادام و هلو ایجاد کردند . زاینده رود زیبا خشک شد . کشاورزان شرق اصفهان بدبخت شدند . چاههای آب با عمق بیش از 100 متر در غرب اصفهان به پت پت افتاده اند . اما حالا از این بدتر که تنگ نظریها چگونه است . در چهارمحال و بختیاری قبل از سد آب بندهای زیادی زده اند تا آب به سد نرسد . خوزستان را سیل میبرد ولی حاضر نیستند کمی از این آب به زاینده رود منتقل شود . و سناریوی زیباتر اینکه شاید بیش از 30% از جمعیت اصفهان فعلی خوزستانیهای مهاجر جنگ و چهارمحالی ها هستند . وای به تنگ نظری شما مسئولین استانی
اصفهان فقط یک شهر نیست یک دنیاست . به آن توجه کنیم
به امید زنده بودن همیشگی زاینده رود
ناشناس
خیلی عالی بیان شده.
ali
ببخشید دوست عزیز ، اولاً بفرمایید اون موقع که زاینده رود رودخانه فصلی بود و مثل حالا تونل تونل آب کارون رو به اصفهان منتقل نمی کردن واسه پل های اصفهان چکار می کردید ؟ ثانیاً چرا از خودتون نمی پرسید که آب این شش تونلی که تا حالا احداث و به بهره برداری رسیده به کجا می رود و چرا داخل شهر اصفهان نمی رسد تا پل ها مثلاً آسیبی نبینند ؟؟؟!!! ثالثاً همه عالم و آدم می دانند که سیل اخیر خوزستان فریب و شانتاژی برای نشان دادن آب مازاد در خوزستان و بهانه ای برای توجیه انتقال آب است و الا چگونه است که تابستان اکثر شهرهای خوزستان آب آشامیدن نداشتند ، سدها مخصوصاً سد دز و کرخه خالی بودند و کشاورزی استان تعطیل شده بود حالا یک دفعه ای سیل همه جا را می برد ، خوب معلوم است که دریچه های سدها رو باز کردن تا سیل همه جا را ببرد !!! شما اصفهانی ها همیشه یک بهانه ای برای توجیه انتقال اب دارید یک بار تامین آب شرب ، یک بار خشکسالی ، حالا هم بهانه پل ها و همه در اصل برای توسعه صنایع آب بر و کشت برنج ... !؟؟؟
alireza
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۱۰ - ۱۳۹۷/۱۱/۱۰
باید کل پل از زیر بتن ریزی زیر سطحی بشه.
ناشناس
|
Austria
|
۱۳:۳۱ - ۱۳۹۷/۱۱/۱۰
چند سال پیش نوشتم ،بهتر است در بستر پل های اصفهان حوز چه هایی ایجاد شود که موقعی که زاینده رود بسته میشود،پل ها همچنان مرطوب بمانند که این مشکلات بوجود نیاد. .البته کارشناسان بهتر میدانند؟
رحمن
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۹:۲۳ - ۱۳۹۷/۱۱/۱۲
با دزدی آب و زدن کانان محرمانه طبق گفته مسؤلین اصفهانی پروژه محرمانه عمرانی نمی توان شرافتمندانه زندگی کرد ..شما فکر میکنید اصفهانی یعنی زرنگ و سر مردم شیره مالیدن ..وزرای حداقل ۱۱تایی اصفهانی دولت و تعین استانداران اصفهانی و مختل کردن پروژه های استانها و برگرداندن بودجه استانها به دولت اصفهانی و بردن پولهای برگشتی به اصفهان .خجالت آور است آنهم برای مدت سی سال احمدی نژاد دست اصفهانی های دولت را خواند و تعداد آنان را به شش وزیر کم کرد مثل الآن صدای نمایندگان اصفهانی بلند شد که بله تا حال نشده که دولت از ۱۱وزیر اصفهانی کمتر باشد حق اصفهان ضایع شده .و جنجال بپا کردند احمدینژاد زیر بار نرفت و بودجه عمرانی اصفهان را قطع کرد که استاندار اصفهان در تلویزیون اصفهان مطرح کرد و گفت بودجه عمرانی نداده اند فقط بودجه فرهنگی داده اند.در دولت روحانی برای جلوگیری از ترفند وزرای اصفهانی اعلام کرد که بودجه استانها دیگر به دولت برگردانده نمی شود .شما که زبانتان دو متر طلبکار است نام خود را چه میگذارید شما با این حرکتهای ظالمانه آمین هستید؟ و ملت شما را دوست ندارند و شهدا از ظلم شما به دیگر استانها برائت میجویند .الآن هم آب زاینده رود یک بهانه برای ایجاد کارخانه های بیشتر در شرق استان است .و نمایندگان مردم اصفهان را تحریک به تجمع در شهر اصفهان و مناطق کردند.خودشان هم تحصن کور کردند.ابر پروژه های اصفهان آماده اجراست . باید اول پول بودجه استانها را بربایند و بعد آب را به این پروژه ها برسانند .در مصاحبه ای که با یکی از کشاورزان شرق استان اصفهان شد و از صدا و سیما پخش شد کشاورز چنین گفت یا آب بما بدهید و یا کارخانه بزنید که ما کار داشته باشیم ..یعنی همان پروژه های نقشه کشیده شده .
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۰:۵۱ - ۱۳۹۷/۱۱/۱۳
اصلا کل ایران برا اصفهان و یزد و کرمان و سمنان باشه راضی میشید؟ بقیه استانها ارا ویران کرده اند تا این چها پنج ت استان کویری آباد بشن. چه در رژیم سابق و چه رژیم فعلی.
ناشناس
|
United States of America
|
۱۸:۲۷ - ۱۳۹۷/۱۱/۲۰
خوزستانو آب برد و اصفهانو تشنگی
دکتر حقیقی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۲۷ - ۱۳۹۷/۱۲/۰۱
یادم نمی رود اول انقلاب با چه روشهایی فولاد بندر عباس رو به وسط کویر بردند و اسمش را فولاد مبارکه گذاشتند. صنعتی که اب زیاد می خواهد و الان همان قاتل جانشان شده است.
گزارش خطا