بهترین سن برای بچه دار شدن چه سنی است؟

طی ۳ دهه گذشته، متوسط سن والدین در جهان افزایش یافته است. پیشرفت‌های حاصل شده در علم باروری (و درمان ناباروری) به ویژه روش‌هایی مانند فریز کردن اسپرم یا تخمک، این امکان را برای زوج‌ها فراهم کرده است تا حتی در سنین بالای ۴۰ سال نیز بتوانند صاحب فرزند شوند.

درحال حاضر، شرکت‌های بزرگی مانند اپل، فیسبوک و گوگل امکان فریز کردن تخمک یا اسپرم را در قالب خدمات مراقبت‌های بهداشتی برای کارمندان خود فراهم کرده‌اند.اما با وجود فراهم شدن امکان فریز کردن تخمک و اسپرم، باید به چند سوال مهم در این زمینه پاسخ داد: آیا کودک متولد شده با این روش سالم خواهد بود؟ آیا امکان بارداری با استفاده از تخمک / اسپرم فریز شده وجود دارد؟ هزینه این کار چقدر است؟

نتایج تحقیقات مختلف نشان می‌دهند، کودکانی که از مادران بالای ۳۵ سال و پدران بالای ۴۵ سال متولد می‌شوند، در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی و اختلالات عصبی مانند اسکیزوفرنی و اوتیسم قرار دارند که می‌تواند بر کیفیت زندگی فرزند تأثیر نامطلوب داشته باشد.

در عین حال، زوج‌هایی که در سنین بالا تصمیم به بچه‌دار شدن می‌گیرند، اغلب به روش‌های کمک باروری از جمله IVF نیاز پیدا می‌کنند که این مسأله با افزایش خطر زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد هنگام تولد در ارتباط است. همچنین، کودکانی که با روش IVF به دنیا می‌آیند، با خطر بالاتر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی در سال‌های آتی زندگی مواجه هستند.

پزشکان تأکید می‌کنند، اگر زوج‌ها در سنین جوانی اقدام به فریز تخمک یا اسپرم کنند، می‌توانند خطر‌های مرتبط با سن بالا - و نه خطر‌های مرتبط با IVF - را کاهش دهند.

بهترین زمان برای بچه‌دار شدن؟

در فاصله ۲۹ تا ۳۵ سالگی، میزان باروری کاهش پیدا می‌کند. در ۳۰سالگی شانس بارداری در هر تخمک، تنها ۱۵درصد است.آن‌طور که محققان موسسه ناباروری سنت لوئیس گفته‌اند، شانس باروری یک سال پس از تصمیم به باروری در این سن، حدود ۷۵درصد است و اگر تصمیم به تاخیر بیفتد، شانس باروری به ۶۵درصد کاهش پیدا می‌کند. با گذشت هر سال احتمال ناباروری هم افزایش پیدا می‌کند.

 شانس سقط جنین در این سن، حدود ۱۲درصد و احتمال سزارین ۴۰درصد است. خطر به دنیا آوردن فرزند مبتلا به سندرم داون درفاصله ۳۰ تا ۳۵سالگی، یک در هر ۷۵۹تولد است و احتمال به دنیا آوردن نوزادی با احتمال سایر نقایص کروموزومی یک در هر ۳۸۵ تولد است.

هرچه سن بالاتر می‌رود، قدرت باروری هم کمتر می‌شود. در ۳۸ سالگی افراد با کاهش ناگهانی باروری مواجه خواهندشد، چراکه تخمک‌ها پیر می‌شوند و قدرت لقاح هم پایین‌تر می‌آید. درصورتی که تمایل به مادر شدن دارید، بهتر است به مدت یک سال، از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده نکنید.

با این کار ممکن است، بعد از شش ماه باردار شوید. اگر بعد از شش ماه یا در مدت زمان یک ساله باردار نشوید، باید درمان ناباروری را شروع کنید؛ زیرا شانس موفقیت در درمان‌های باروری در این سن، با بانویی که در اوایل ۴۰ سالگی قرار دارد، متفاوت است.

فشار خون بالا تقریبا ۱۰ تا ۲۰درصد مادران در این گروه را درگیر می‌کند. دیابت بارداری دو تا سه برابر بیشتر از مادران جوان‌تر است. مطالعات جدید نشان می‌دهد مادرانی که اضافه وزن دارند، احتمال ابتلا به دیابت بارداری در آنها بیشتر است. احتمال انجام عمل سزارین هم نسبت به مادرانی که در دهه ۲۰ زندگی هستند، دو برابر بیشتر است. نکته جالب این‌که در این سن و سال احتمال آزاد شدن بیش از یک تخمک بیشتر و بنابراین چند قلوزایی هم افزایش پیدا می‌کند. از طرف دیگر احتمال سقط جنین هم ۱۸درصد است و مرده‌زایی هم دو برابر بیشتر است.

بارداری ۴۰ سال به بالا و خطرات آن

تحقیقات نشان داده‌است بعد از ۴۰سالگی در هر چرخه قاعدگی تنها ۵درصد احتمال باروری وجود دارد. تناسب اندام و سلامت رابطه مستقیمی با باردار شدن در این سن دارد. از طرفی تغییرات هورمونی بارداری، باعث خستگی مادران می‌شود و افراد شاید بعدها در مراقبت از کودک دچار خستگی بیشتری شوند.

خطرات: اگر بارداری قبلی دارید، احتمال ابتلا به بواسیر، فشار به مثانه، بیرون زدن بافت رحم و واژن و داشتن پستان‌های شل بیشتر است. هرچند با مراقبت در دوران بارداری تا حدی می‌توان از این عوارض جلوگیری کرد، مثلا عضلات‌تان را تقویت کنید یا در زمان بارداری وزن اضافه نکنید. تحقیقات نشان داده حدود یک‌سوم، بارداری‌ها در این سن به سقط جنین  ختم می‌شود.

بارداری خارج از رحم، خطر خونریزی شدید به خاطر جفت سرراهی (تشکیل جفت در دهانه رحم)، کم وزن شدن نوزاد و خطر نقایص کروموزومی در نوزادانی که مادرشان سن بالا دارد بیشتر است. احتمال به دنیا آوردن نوزادی با ابتلا به سندرم داون در سنین ۴۰ سال به بالا، به‌طور متوسط یک در هر ۱۰۶تولد است. احتمال به دنیا آمدن نوزادی با سایر مشکلات کروموزومی هم یک در هر  ۶۶‌تولد است.

اگر قصد فریز تخمک دارید

اگر قصد فریز تخمک دارید، باید بدانید که سنین پایین‌تر زمان مناسب‌تری برای این کار است، زیرا در سنین بالای ۳۵ سال، به روش‌های تحریک تخمک‌گذاری نیاز خواهید داشت تا ذخیره تخمک شما به ۸ تا ۱۰ تخمک مورد نیاز برسد و البته این روش (و دارو‌های مورد نیاز) نسبتا گران است.

اغلب زوج‌ها معمولا پس از یکسال (بدون استفاده از روش‌های پیشگیری) موفق به بارداری می‌شوند؛ اما از هر ۷ زوج، یک زوج با مشکل ناباروری مواجه است و در این بین، سن زوجین نقش مهمی در ناباروری ایفا می‌کند.

از هر ۶ زن ۳۵ تا ۳۹ ساله، یک نفر با مشکل ناباروری مواجه است (۱۶.۶ درصد) و اگر همسر وی نیز بالای ۴۰ سال باشد، این میزان به ۲۵ درصد افزایش پیدا می‌کند. مدلسازی رایانه‌ای از به تأخیر انداختن بچه‌دار شدن نشان می‌دهد، اگر یک خانم ۳۰ ساله، فرزندآوری را تا سن ۳۵ سالگی به تأخیر بیندازد، شانس باردار شدن وی تا ۹ درصد کاهش پیدا می‌کند.

اگر به دنبال این هستید که بارور شوید، نکات زیر می‌تواند به شما کمک کند:
• رسیدن به وزن ایده‌آل: BMI نرمال بین ۱۹ تا ۲۴ است. برای این که باردار شوید لازم است نه اضافه وزن داشته باشید و نه کاهش وزن.
• ترک سیگار: سیگار می‌تواند احتمال صدمه به جنین را بالا ببرد و در صورت بارداری احتمال سقط جنین را افزایش دهد.
• رژیم غذایی: رژیم پرچربی می‌تواند منجر به افزایش وزن در شما شود که خود می‌تواند شانس باروری را در شما کاهش دهد.
• مصرف کافئین و الکل: مطالعات نشان داده است که مصرف زیاد کافئین با احتمال سقط مرتبط است؛ از سوی دیگر مصرف مداوم الکل می‌تواند باروری را به تاخیر بیندازد و سلامتی جنین را به خطر اندازد.
با در نظر گرفتن موارد زیر، می‌توانید احتمال یک بارداری سالم و کم‌خطر را در خودتان بالا ببرید:
• درمان هر نوع بیماری زمینه‌ای که دارید از قبیل دیابت و فشار خون را به دقت دنبال کنید.
• پیش از بارداری به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا از وضعیت سلامتی‌تان و شانس بارداری اطمینان حاصل کنید. پس از بارداری به طور منظم پزشکتان را ملاقات کنید. در این صورت پزشک می‌تواند به طور مرتب وضعیت سلامتی شما و جنینتان را ارزیابی کنید و چنانچه مشکلی وجود داشته باشد، سریعا برطرفش کند.
• مراقب فرزندتان باشید؛ سیگار نکشید و الکل مصرف نکنید، به اندازه کافی بخوابید، رژیم غذایی‌تان را رعایت کنید و به طور منظم ورزش کنید.